Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO)17 Ekim – 21 Kasım l972 tarihleri arasında Paris’te yapılan on yedinci oturumunda, yayınladığı Dünya Kültür ve Doğal Mirasını Koruma Konvansiyonu‘yla tüm ulusların sahip oldukları kültürel ve doğal mirasın dünya çapında korunması için tarihi bir adım atmıştır. Konvansiyon’la UNESCO, kültürel ve doğal mirasın sadece geleneksel bozulma nedenleriyle değil, savaşlar, doğal afetler, hızlı ve kontrolsüz kentleşme, yoğun turizm baskıları gibi sosyal, ekonomik ve küresel şartların değişmesiyle gittikçe artan bir şekilde yok olma tehdidi altında olduğuna dikkat çekmiştir.
Kültürel ve doğal mirasın herhangi bir parçasının bozulmasının veya yok olmasının, bütün dünya milletleri için telafisi mümkün olmayan bir yoksullaşma teşkil ettiğinin altını çizen UNESCO; Konvansiyonla Dünya Miras Listesi’nde yer alan varlıkların sadece sınırları içinde bulundukları ülkeye değil tüm dünya uluslarına ait olduğuna dikkat çekmiştir.
Konvansiyonla birlikte taraf devletlere kendi sınırları içindeki tüm kültürel ve doğal miras varlıklarının envanterini yapıp onları tanımlamaları, muhafaza etmeleri, korumaları, teşhir etmeleri/sunmaları ve gereken tüm yasal, idari, bilimsel ve teknik önlemleri alarak bu değerleri en iyi şekilde gelecek nesillere aktarmaları için çağrıda bulunulmuştur ve taraf devletlere bu konuda gereken önlemleri almada ve gereken adımları atmada sorumluluklar yüklenmiştir. UNESCO Dünya Mirası Konvansiyonu’nun amacı:
• Ülkeleri Dünya Miras Konvansiyonu’nu imzalamaya teşvik etmek ve bu sayede bu ülkelerin doğal ve kültürel mirasının korunmasını garanti altına almak,
• Konvansiyona Taraf olan devletleri, ulusal sınırları içindeki doğal ve kültürel değer taşıyan bölgelerin Dünya Miras Listesi’ne dâhil edilmesi için teşvik etmek,
• Konvansiyona Taraf olan devletleri, Dünya Mirası bölgelerinin muhafaza durumu üzerine yönetim planları geliştirmeye ve raporlama sistemleri oluşturmaya teşvik etmek,
• Teknik destek ve profesyonel eğitim olanakları sunarak Konvansiyona Taraf olan ülkelerin Dünya Mirası’nı korumalarına yardımcı olmak,
• Acil tehdit altındaki Dünya Mirası Alanları için acil durum yardım desteği sağlamak,
• Dünya Mirası’nın muhafazası için Konvansiyona Taraf olan ülkelerin toplum bilincini artırıcı faaliyetlerine destek vermek,
• Kendi kültürel ve doğal miraslarının muhafazası hususunda yerel halkın katılımını teşvik etmek,
• Dünya’nın kültürel ve doğal mirasının muhafazası hususunda uluslararası işbirliğini teşvik etmektir.
Konvansiyon kapsamında Dünya Mirası Listesi, Tehlikede Olan Dünya Mirası Listesi ve Dünya Miras Fonu oluşturulmuştur. 1974 yılında ise Konvansiyon’a taraf olan devlet temsilcilerinden oluşan Dünya Miras Komitesi oluşturulmuştur. Genel Kurul’da seçilen 21 taraf devlet temsilcinden oluşan Dünya Miras Komitesi, yılda bir kere toplanmaktadır. Dünya Miras Konvansiyonu’nun uygulanmasından sorumlu olan Komite, Dünya Miras Fonu’nun kullanımını belirlemekte ve taraf devletlerin istekleri üzerine finansal yardım tahsis etmektedir. Dünya Miras Listesi için başvuru yapmış bir varlığın Liste’ye alınmasında son söz sahibi ve karar verici olan Dünya Miras Komitesi aynı zamanda kendi aldığı bir kararı erteleyebilir ve taraf devletlerden varlığa dair daha fazla bilgi ve belge talep edebilir. Ayrıca varlıkların Tehlikede Olan Dünya Miras Listesi’ne alınmaları veya tamamen bu listeden silinmelerine de karar verir.
Türkiye 14.04.1982 tarih ve 2658 sayılı Kanun’la UNESCO Dünya Kültürel ve Doğal Mirasını Koruma Konvansiyonu’na Taraf Devlet olarak katılmıştır.
bilgi alınan kaynak:
BURSA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ BURSA ALAN BAŞKANLIĞI