Bu varlık, Güney Marmara Bölgesi’nde yer alan Bursa ve Bursa’nın köyü Cumalıkızık’ta bulunan, altı tampon bölge içerisindeki sekiz çekirdek alanının oluşturduğu bir seri adaylıktır.
Osmanlı İmparatorluğu’nun ilk başkenti olan Bursa, 14. yüzyılın başından itibaren, esas olarak külliyelerin (sosyal, kültürel, dini ve eğitim işlevi olan yapılar topluluğu) ve köylerin vakıf sistemi çerçevesinde şekillendirdiği özgün bir kent planlama metodolojisi ile oluşmuştur.
Genellikle cami, medrese, hamam, imaret ve Sultan türbelerinden (Osmanlı Hanedanı ile İmparatorluğu’nun kurucuları Osman Gazi ve oğlu Orhan Gazi’nin türbeleri de dahil olmak üzere) oluşan külliyeler (Orhan Gazi, Hüdavendigar, Yıldırım, Yeşil ve Muradiye), etraflarında mahallelerin geliştiği kentsel odak noktaları olmuşlardır.
İnşa edildiği tarihte bir han yapısını da içerecek şekilde planlanan Orhan Gazi Külliyesi, zamanla şehrin ticari merkezi haline gelen Hanlar Bölgesi’ne dönüşmüştür.
Sistemin tek kırsal bileşeni, kente lojistik destek sağlayan Cumalıkızık Köyü’dür.
Sözü edilen varlık, erken Osmanlı geleneklerine göre oluşmuş ilk başkentin fiziksel, sosyal ve ekonomik organizasyonunun tüm bileşenlerini bünyesinde barındırmaktadır.
Bursa Büyükşehir Belediyesi koordinasyonunda hazırlanan “Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğu’nun Doğuşu” isimli “Adaylık Dosyası” kapsamındaki, Hanlar Bölgesi (Orhan Gazi Külliyesi ve Çevresi), Sultan Külliyeleri (Hüdavendigar, Yıldırım, Yeşil, Muradiye) ve Cumalıkızık Köyü alanları, Katar’da Haziran 2014’te düzenlenen 38. Dünya Miras Komitesi toplantısı sürecinde UNESCO Dünya Miras Listesi’ne 22 Haziran 2014 tarihinde 998. miras alanı olarak kabul edilmiştir.
Not: UNESCO WHC web sitesinde “Bursa” için http://whc.unesco.org/en/list/1452 linkine tıklayabilirsiniz.
BURSA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ BURSA ALAN BAŞKANLIĞI